“Ngâm” hồ sơ đất đai: Vì sao dân phải “nài nỉ”, cán bộ mới chịu làm?

Bạn đang mòn mỏi chờ đợi giải quyết hồ sơ đất đai? Bạn có cảm giác như hồ sơ của mình “mọc rễ” tại phòng ban? Và chỉ khi bạn liên hệ, thậm chí là “nài nỉ” thì mới thấy hồ sơ có chút chuyển biến? Nếu câu trả lời là CÓ, thì bạn không đơn độc. Đây là một thực trạng đáng báo động, gây bức xúc dư luận và làm xói mòn niềm tin vào hệ thống công quyền.

“Ngâm” hồ sơ đất đai: Khi “một cửa” thành “nhiều cửa”… hẹn

Tình trạng chậm trễ, tắc trách trong giải quyết thủ tục hành chính, đặc biệt là lĩnh vực đất đai, không phải là câu chuyện mới. Từ phản ánh của người dân đến các báo cáo chính thức, chúng ta đều thấy hàng nghìn, thậm chí hàng chục nghìn hồ sơ bị quá hạn, gây ra không ít hệ lụy.

Chờ đợi “mòn mỏi”: Nhiều người dân phải mất hàng tháng, thậm chí hàng năm để hoàn thành một thủ tục đất đai tưởng chừng đơn giản. Họ phải đi lại nhiều lần, tốn kém thời gian, công sức và tiền bạc.
Thông tin “nhỏ giọt”: Thay vì được công khai, minh bạch về tiến độ, nhiều người dân lại rơi vào tình trạng “mịt mù” thông tin. Họ không biết hồ sơ của mình đang ở đâu, ai đang xử lý, và khi nào mới có kết quả. Điều này buộc họ phải liên hệ, “nài nỉ” hoặc phản ánh thì hồ sơ mới được “để mắt” tới.

“Ngâm” hồ sơ: Kẽ hở cho tiêu cực và mất niềm tin

Việc chậm trễ giải quyết hồ sơ không chỉ gây khó khăn cho người dân mà còn tạo ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng cho cả hệ thống công quyền:

“Mảnh đất màu mỡ” cho tiêu cực: Khi hồ sơ bị “ngâm” quá lâu, người dân nóng ruột, mong muốn giải quyết nhanh chóng. Điều này vô tình tạo điều kiện cho một số cán bộ, công chức có biểu hiện “vòi vĩnh”, nhũng nhiễu, đòi “bôi trơn” để đẩy nhanh tiến độ. Đôi khi, sự chậm trễ không phải do năng lực mà là một “chiến thuật” để buộc người dân phải “chạy vạy”.

Về vấn đề này, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần nhấn mạnh tinh thần “kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo đúng phương châm “không ngừng, không nghỉ, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai; truy tố một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực””.¹ Ông cũng chỉ rõ: “Cán bộ, đảng viên, trước hết là người lãnh đạo phải biết trọng liêm sỉ, giữ danh dự, biết xấu hổ khi bản thân và người thân có hành vi tham nhũng, tiêu cực.”² Phát biểu này được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng giai đoạn 2013-2020 ngày 12/12/2020 (Nguồn: Báo Tuổi Trẻ).

Xói mòn niềm tin của nhân dân: Khi phải đối mặt với sự trì trệ và tiêu cực, người dân sẽ dần mất đi niềm tin vào sự minh bạch, công bằng của bộ máy nhà nước. Niềm tin là yếu tố then chốt để duy trì sự ổn định xã hội và hiệu quả quản lý.

Áp lực đè nặng lên hệ thống: Khi “tiền lệ” phải phản ánh, kiến nghị mới được giải quyết lan rộng, hệ thống công quyền sẽ bị quá tải bởi hàng loạt đơn thư khiếu nại, tố cáo. Thay vì tập trung vào công tác quản lý, điều hành và thực thi công vụ, cán bộ lại phải dành thời gian giải quyết các vấn đề phát sinh do chính sự chậm trễ của mình gây ra. Điều này làm trì trệ các công việc khác, tạo thành vòng luẩn quẩn không lối thoát.

Kìm hãm sự phát triển kinh tế-xã hội: Hồ sơ đất đai bị “ngâm” không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn tác động trực tiếp đến các hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc chậm cấp giấy chứng nhận, chuyển nhượng quyền sử dụng đất có thể khiến các dự án bị đình trệ, bỏ lỡ cơ hội đầu tư, gây thiệt hại kinh tế và kìm hãm sự phát triển chung của địa phương, đất nước.

Giải pháp nào để “gỡ tắc” hồ sơ đất đai và lấy lại niềm tin?

Để giải quyết tận gốc rễ vấn nạn “ngâm” hồ sơ đất đai và khôi phục niềm tin của người dân, cần có một chuỗi các giải pháp đồng bộ, từ cải cách thể chế đến nâng cao ý thức cán bộ. Các lãnh đạo nhà nước cũng đã đưa ra nhiều chỉ đạo quan trọng về vấn đề này:

Nâng cao trách nhiệm và kỷ luật công vụ:

Cá thể hóa trách nhiệm: Quy định rõ trách nhiệm của từng cá nhân, từng khâu trong quy trình giải quyết hồ sơ. Nếu để xảy ra chậm trễ, sai sót hoặc tiêu cực, phải làm rõ trách nhiệm của người trực tiếp và người đứng đầu đơn vị, thậm chí có thể buộc thôi việc đối với cán bộ gây phiền hà. Báo Chính phủ từng thông tin về chỉ đạo “làm rõ trách nhiệm chậm giải quyết hồ sơ TTHC lĩnh vực đất đai” liên quan đến một trường hợp cụ thể tại Nam Định vào ngày 16/10/2023 (Nguồn: Báo Chính phủ), nhấn mạnh sự cần thiết phải phân cấp, phân quyền và kiểm soát chặt chẽ.
Xử lý nghiêm minh: Áp dụng các biện pháp kỷ luật nghiêm khắc, từ kiểm điểm đến xử lý hình sự, đối với các hành vi vi phạm, đặc biệt là hành vi “vòi vĩnh”, nhũng nhiễu. Công khai danh tính cán bộ vi phạm để tăng tính răn đe.

Đẩy mạnh công khai, minh bạch và chuyển đổi số:

Hệ thống Dịch vụ công điện tử: Triển khai và bắt buộc sử dụng hiệu quả Cổng Dịch vụ công Quốc gia và hệ thống “một cửa” điện tử. Người dân phải được theo dõi trạng thái hồ sơ trực tuyến, biết rõ hồ sơ đang ở đâu, ai đang xử lý, và thời hạn giải quyết còn lại. Điều này sẽ hạn chế tình trạng “giấu thông tin” và buộc người dân phải liên hệ.
Công khai quy trình và thủ tục: Niêm yết công khai, rõ ràng tất cả các thủ tục, quy trình, giấy tờ cần thiết và thời gian giải quyết. Hạn chế tối đa việc yêu cầu bổ sung giấy tờ không có trong quy định.
Kênh tiếp nhận phản ánh hiệu quả: Duy trì và công khai các kênh tiếp nhận phản ánh, kiến nghị của người dân qua đường dây nóng, email, ứng dụng di động, đảm bảo phản hồi và xử lý kịp thời.

Tăng cường kiểm tra, giám sát và hoàn thiện thể chế:

Thanh tra, kiểm tra đột xuất: Tăng cường thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất tại các địa phương có nhiều phản ánh về chậm trễ, tiêu cực.
Đánh giá sự hài lòng của người dân: Thường xuyên khảo sát, đánh giá mức độ hài lòng của người dân đối với dịch vụ hành chính công. Kết quả này cần được dùng làm cơ sở để đánh giá, xếp loại cán bộ và đơn vị.
Đơn giản hóa thủ tục hành chính: Liên tục rà soát, cắt giảm các thủ tục hành chính không cần thiết, chồng chéo trong lĩnh vực đất đai, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân và doanh nghiệp. Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký nhiều Công điện chỉ đạo các bộ ngành, địa phương tổ chức triển khai hiệu quả Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản (có hiệu lực từ 01/8), nhằm “tạo động lực mới cho phát triển kinh tế – xã hội, tạo lập môi trường đầu tư” theo Công điện số 79/CĐ-TTg ngày 13/8/2024 (Nguồn: Xây Dựng Chính Sách, Pháp Luật, Báo Lao Động). Ông cũng yêu cầu “tập trung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính” và giao trách nhiệm rõ ràng cho các Bộ trưởng, Chủ tịch UBND các tỉnh về kết quả này.
Nâng cao năng lực cán bộ: Bồi dưỡng, tập huấn nâng cao chuyên môn nghiệp vụ và đặc biệt là đạo đức công vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức.

Lời kết: “Quyền của bạn, hãy lên tiếng!”

Vấn đề “ngâm” hồ sơ đất đai là một “điểm nghẽn” lớn cần được tháo gỡ. Việc mạnh dạn phản ánh, kiến nghị của người dân không chỉ là quyền mà còn là trách nhiệm để góp phần xây dựng một nền hành chính công minh bạch, hiệu quả, phục vụ nhân dân. Đừng để tiền của bạn, tài sản của bạn bị “ngâm” bởi sự trì trệ. Hãy sử dụng các kênh chính thức để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình!

Keywords: Hồ sơ đất đai chậm, giải quyết hồ sơ đất đai, cán bộ nhũng nhiễu, tiêu cực đất đai, cải cách hành chính, dịch vụ công trực tuyến, mất niềm tin, quyền sử dụng đất, thủ tục hành chính, chỉ đạo Thủ tướng, Tổng Bí thư.