Bà con hỏi
Một cô ở phường Phước Hội, tỉnh Lâm Đồng có đặt câu hỏi:
“Cô và chồng kết hôn năm 1993, đến năm 2020 thì ly hôn, nhưng chưa chia căn nhà chung.
Năm 2024, chồng cũ mất. Hai người có 2 con gái, một người hiện sống ở Nhật.
Giờ ba mẹ con cô đang có tranh chấp về căn nhà này. Vậy theo luật, căn nhà sẽ được chia ra sao? Thủ tục như thế nào?”
Sinh viên luật trả lời:
Trước hết, Nhóm Sinh viên luật xin chia sẻ với hoàn cảnh của cô.
Những chuyện sau ly hôn thường rất nhạy cảm – nhất là khi tài sản chung chưa được chia dứt điểm. Nay chồng cũ cô qua đời, việc phân chia tài sản lại trở nên phức tạp hơn, vì liên quan đến cả quy định về tài sản sau ly hôn và thừa kế.
Pháp luật luôn hướng đến sự công bằng và rõ ràng:
- Với người còn sống, quyền sở hữu hợp pháp phải được tôn trọng.
- Với người đã mất, phần tài sản của họ phải được chia đúng quy định cho người thừa kế.
Do đó, Tòa án khi xem xét vụ việc như của cô sẽ phải tách riêng hai phần:
- Phần nào là tài sản riêng của cô.
- Phần nào là di sản của chồng cũ để lại cho người thừa kế.
🏡 1. Căn nhà có được xem là tài sản chung không?
Theo Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, về tài sản chung của vợ chồng:
“1. Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.”
Theo thông tin cô cung cấp, nếu căn nhà hai người tạo lập trong thời kỳ hôn nhân (từ năm 1993), thì có thể được xem là tài sản chung hợp pháp.
Khi cô và chồng cũ ly hôn năm 2020 mà chưa chia tài sản, thì căn nhà vẫn là tài sản chung, chỉ là hai người không còn là vợ chồng nữa.
⚖️ 2. Khi chồng cũ mất, Tòa án sẽ xử lý ra sao?
Trong trường hợp của cô, mặc dù cô và chồng cũ đã ly hôn, nhưng tài sản chung là căn nhà chưa được phân chia. Điều này có nghĩa là, về mặt pháp lý, cô và chồng cũ vẫn là chủ sở hữu chung đối với căn nhà này.
Khi chồng cũ cô mất, phần tài sản thuộc sở hữu của ông trong khối tài sản chung này sẽ trở thành di sản thừa kế. Để xác định di sản, trước hết Tòa án sẽ phải thực hiện việc chia tài sản chung giữa cô và phần tài sản của chồng cũ.
Theo nguyên tắc chung về tài sản chung của vợ chồng (nếu không có thỏa thuận khác hoặc chứng cứ về công sức đóng góp chênh lệch), tài sản chung sẽ được chia đôi.
➡️ Kết quả bước đầu:
| Đối tượng | Phần tài sản | Ghi chú |
| Cô | 1/2 giá trị căn nhà | Là tài sản riêng của cô sau ly hôn |
| Chồng cũ | 1/2 giá trị căn nhà | Là di sản để lại để chia thừa kế |
👨👩👧👧 3. Ai được hưởng phần di sản của chồng cũ?
Căn cứ Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, về người thừa kế theo pháp luật:
“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;”
Tuy nhiên, cô và chồng cũ đã ly hôn, nên tại thời điểm ông mất, cô không còn là vợ hợp pháp, do đó không thuộc hàng thừa kế của ông.
Hai người con gái của cô và ông – dù một người đang ở Nhật – đều là con ruột, nên thuộc hàng thừa kế thứ nhất.
Nếu cha mẹ của ông ấy đã mất (giả định), thì phần 1/2 căn nhà (di sản) sẽ được chia đều cho hai người con gái.
➡️ Mỗi người con được 1/4 giá trị căn nhà.
⚖️ 4. Nếu không thỏa thuận được, Tòa án sẽ giải quyết thế nào?
Khi ba mẹ con không thể tự thương lượng, thì cô có thể nộp đơn tại Tòa án nhân dân khu vực nơi có căn nhà.
Trường hợp con cô ở Nhật không thể về Việt Nam
Trước đây, các vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài (như trường hợp con cô đang ở bên Nhật) thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh, nghĩa là phải ra tòa tỉnh (như trước sáp nhập thì cô phải ra tòa ngoài Phan Thiết). Tuy nhiên, theo quy định mới nhất của Văn bản hợp nhất 99/VBHN-VPQH do Văn phòng Quốc hội ban hành ngày 26 tháng 8 năm 2025 về Bộ luật Tố tụng Dân sự, thẩm quyền đã có sự thay đổi lớn.
Cụ thể, Điều 35. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân khu vực, không còn loại trừ các vụ việc có yếu tố nước ngoài như trước đây.
Nghĩa là, với việc một người con đang sống ở Nhật, vụ việc này CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI, tuy nhiên cô chỉ cần nộp đơn tại Tòa án Nhân dân khu vực gần nhà mình, thuận tiện hơn trước rất nhiều.
Người con ở Nhật có thể làm giấy ủy quyền tại Đại sứ quán hoặc Lãnh sự quán Việt Nam tại Nhật Bản, sau đó gửi về Việt Nam. Giấy này cần được hợp pháp hóa lãnh sự để có giá trị pháp lý. Nhờ vậy, cô ấy vẫn có thể tham gia vụ việc thông qua người đại diện.
Dù đưa nhau ra Tòa, thủ tục hòa giải vẫn là bước bắt buộc và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Trước khi vụ việc được đưa ra xét xử, Tòa án sẽ tiến hành hòa giải giữa cô và các con. Sau khi giải thích rõ cho các đương sự về quyền, nghĩa vụ và các quy định của pháp luật, nếu các bên vẫn không đạt được thỏa thuận tự nguyện, Tòa sẽ ra quyết định đưa vụ án ra xét xử.
Khi đó, Tòa án sẽ xem xét, thẩm định và định giá tài sản, sau đó tiến hành phân chia theo đúng quy định của pháp luật.
Dự kiến tỷ lệ phân chia tài sản như sau:
| Người được hưởng | Tỷ lệ | Ghi chú |
| Cô (vợ cũ) | 50% | Phần tài sản riêng sau chia tài sản chung |
| Con gái thứ nhất | 25% | Hưởng 1/2 phần di sản (của 50%) |
| Con gái thứ hai (ở Nhật) | 25% | Hưởng 1/2 phần di sản (của 50%) |
Nếu cô có yêu cầu phân chia khác, cô cần cung cấp các tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu đó là có căn cứ và hợp lý. Tòa án sẽ xem xét toàn bộ chứng cứ trước khi ra phán quyết cuối cùng.
Trường hợp không có căn cứ khác, việc phân chia sẽ được thực hiện theo tỷ lệ nêu trên.
Nếu căn nhà không thể chia bằng hiện vật, Tòa có thể quyết định giao căn nhà cho một người sử dụng, và người đó phải thanh toán tiền tương ứng phần được hưởng cho những người còn lại.
💬 Lời kết
Qua câu chuyện của cô, Sinh viên Luật có dịp hiểu sâu hơn về giá trị nhân văn của pháp luật – nơi mỗi điều khoản không chỉ để phán xử, mà còn để giữ gìn công bằng và tình người.
Với Nhóm Sinh viên Luật, Pháp luật sinh ra để giữ gìn trật tự, công bằng và đoàn kết – chứ không phải để tạo ra chia lìa.
Trong mỗi vụ tranh chấp, thủ tục hòa giải không chỉ là quy định bắt buộc, mà là nhịp cầu để hàn gắn, để những lời nói được lắng nghe, để nghĩa tình còn chỗ quay về. Bởi phía sau mọi phán quyết, Pháp luật vẫn mong con người chọn cách hiểu nhau trước khi chọn cách phân xử.
Chỉ khi hiểu đúng và sống đúng với tinh thần của Pháp luật, ta mới vừa bảo vệ được quyền lợi, vừa giữ trọn được tình thân.
Xin chúc cô và các con sớm tìm được tiếng nói chung trong tinh thần thượng tôn Pháp luật.
📘 Tóm tắt nhanh
| Nội dung chính | Cách hiểu |
| Căn nhà có trong thời kỳ hôn nhân | Là tài sản chung |
| Ly hôn nhưng chưa chia | Nhà vẫn thuộc sở hữu chung |
| Khi chồng cũ mất | Chia đôi: Cô 1/2, Di sản 1/2 |
| Người thừa kế di sản (1/2) | Hai con gái, mỗi người 1/4 tổng tài sản |
| Nếu có tranh chấp | Giải quyết tại TAND khu vực nơi có căn nhà |
| Người con ở Nhật | Có thể ủy quyền từ xa (Hợp pháp hóa lãnh sự) |
📢 Lời khuyên cuối cùng: Đừng ngần ngại tìm sự hỗ trợ chuyên nghiệp!
Nhóm Sinh viên luật hiểu rằng những vấn đề pháp lý này có thể rất phức tạp và khiến cô cảm thấy lo lắng. Mặc dù chúng tôi đã cố gắng giải thích cặn kẽ dựa trên các quy định của pháp luật, nhưng mỗi trường hợp cụ thể đều có những tình tiết riêng mà chỉ người có chuyên môn mới có thể đánh giá và đưa ra lời khuyên chính xác nhất.
Để đảm bảo quyền lợi của mình được bảo vệ một cách tốt nhất, cô nên liên hệ ngay với một văn phòng luật sư chuyên về hôn nhân gia đình, thừa kế gần nơi mình ở. Luật sư sẽ giúp cô:
- Phân tích sâu hơn các giấy tờ, chứng cứ cụ thể của gia đình.
- Tư vấn về các bước thủ tục cần thiết, từ hòa giải đến khởi kiện tại Tòa án.
- Đại diện hoặc hướng dẫn cô trong suốt quá trình giải quyết vụ việc.
Việc được luật sư chuyên nghiệp hỗ trợ sẽ giúp cô vững tâm hơn và đảm bảo mọi việc diễn ra đúng quy định pháp luật.
Lưu ý:
- Chúng tôi chỉ chia sẻ kiến thức pháp luật vì cộng đồng, không phải là tổ chức hành nghề luật sư hoặc tư vấn pháp lý.
- Vui lòng kiểm chứng thông tin và đối chiếu văn bản gốc trước khi thực hiện hoặc chia sẻ.
#PhapLuatCongDong #SinhVienLuat #LyHon #TaiSanChung #ThuaKe #LaGi #LamDong
Để lại một bình luận